Menopozda Hormon Tedavisi
Değerli Meslektaşlarımız,
WHI çalışması bildiğiniz gibi Menopozda Hormon Tedavisi (MHT) üzerine düşen bir bombadır. Bu bomba maalesef hem basında hem medikal tarafta çok irdelenmeden MHT için çok negatif bir durum ortaya çıkarmıştı. Society of Gynecologic Oncology (SGO) aynı yıl WHI datasını kendi istatistikçilerine incelettiğinde aynı sonuçlara ulaşamamıştır. Kaldı ki WHI çalışmacıları 2004 yılında östrojeni masum bularak bir nevi akademik özür dilemişlerdir. Ancak olan olmuş bomba çok geniş çaplı tahribat yapmış, MHT endikasyonu olan kadınlar da kullanımı bırakmışlardır.
WHI çalışmasının 10. Yılında The North American Menopause Society (NAMS) konsensus metnini yayınlamıştır. Bu metnin özetinde MHT için;
-
WHI ve Östrojen-Progesteron Tedavisi (EPT) çalışmasının ilk sonuçlarının basılmasından sonraki 10 yıl içinde birçok yeni bilgiye ulaşıldı.
-
Bireysel bir kar-zarar profili oluşturmak herhangi bir MHT formülasyonunu kullanmayı düşünen her kadın için gereklidir.
-
Bir kadının MHT kullanma isteği; kişisel durumuna, özellikle menopozal semptomlarının şiddetine ve bu semptomların yaşam kalitesi üzerindeki etkisine bağlı olarak değişecektir.
-
50-59 yaşları arasında genç menopozal sağlıklı bir kadın için MHT kullanımı ile ilgili belirtilmesi gereken mutlak riskler düşüktür.
-
Buna karşın, uzun dönem MHT kullanımı ve ileri yaşta MHT başlanması çok daha büyük riskler ile ilişkilidir.
-
Östrojen tedavisi ve östrojen-progesteron tedavisi için önerilen kullanım süreleri farklıdır.
-
Prematür menopozdaki kadınlar artmış osteoporoz ve belki kardiyovasküler riske sahiptirler ve genellikle bu kadınların ortalama yaşlarda menopoza giren kadınlara göre daha kuvvetli semptomları olmaktadır.
-
Bundan dolayı, bu genç kadınlarda MHT tedavisine ortalama menopoz yaşına kadar devam edilmesi ve bu yaşta tedavinin tekrar değerlendirilmesi önerilmektedir.
denilmiştir.
Son olarak da The American Society for Reproductive Medicine, The Asia Pacific Menopause Federation, The Endocrine Society, The European Menopause and Andropause Society, The International Menopause Society, The International Osteoporosis Foundation and The North American Menopause Society Global Konsensus metni yayınlamışlardır. Bu metin WHI çalışmasının kestirip attığı gibi MHT gereksizdir ve hatta tehlikelidir imajını değiştirmiştir.
Bu Global Konsensus metnine göre de;
-
MHT herhangi bir yaşta başlamış olan menopozda, vazomotor semptomlar için en etkili tedavidir, ayrıca özellikle 60 yaş altı kadınlar ve menopozdan sonraki ilk 10 yıl için yararları risklerinden daha ağır basmaktadır.
-
Osteoporozdan korunmada 60 yaş altı veya menopoz sonrası ilk 10 yıl için MHT etkili ve uygundur.
-
Randomize kontrollü çalışmalar, gözlemsel datalar ve metaanalizlerde gösterilen kanıtlara göre, standart doz östrojenin tek başına verilmesi özellikle 60 yaş altı kadınlarda ve menopozdan sonraki ilk 10 yılda koroner kalp hastalığını ve herhangi bir nedene bağlı mortaliteyi azaltmaktadır.
-
Vajinal kuruluk ve cinsel ilişkide rahatsızlık hisseden kadınlarda tercih edilmesi gereken tedavi, düşük doz lokal östrojen tedavisidir.
-
Histerektomi olmuş kadınlarda; sistemik östrojen tek ajan olarak uygun tedavi iken, uterusu olanlarda progesteron eklenmesi gerekmektedir.
-
Venöz tromboembolizm (VTE), inme, iskemik kalp hastalığı ve meme kanseri riskleri ile birlikte; yaş, menopozdan sonra geçen zaman gibi kişisel risk faktörleri ve yaşam kalitesi de değerlendirilerek MHT kararı kişiselleştirilmelidir.
-
VTE ve iskemik inme riskleri, oral MHT ile artar ancak 60 yaş altında kesin risk nadirdir. Gözlemsel çalışmalar, transdermal tedavinin bu riskleri azalttığını göstermiştir.
-
50 yaş üzerindeki kadınlarda, MHT’ye bağlı meme kanseri riski karmaşık bir durumdur. Meme kanseri için artmış risk aslında, östrojen tedavisine eklenen progesteronla ve kullanım süresiyle ilişkilidir. MHT’ye bağlı meme kanseri riski oldukça azdır ve tedavi kesildikten sonra iyice düşmektedir.
-
Prematür ovaryen yetmezliği olan kadınlara, ortalama doğal menopoz yaşlarına kadar sistemik MHT önerilmektedir.
-
Geleneksel hormon benzeri tedavilerin kullanımı önerilmemektedir.
-
Meme kanseri olan kadınlarda MHT’nin güvenilir olduğuna dair güncel veri bulunmamaktadır.
denilmektedir.
Biz de hem bu konularda sizleri bilgilendirmek hem de kanıta dayalı özet verilere ulaşmanızı sağlamak istedik.
En Derin Saygı ve Sevgilerimizle,
Türk Alman Jinekoloji Eğitim, Araştırma ve Hizmet Vakfı (TAJEV) Yönetim Kurulu ve
Başkan Prof. Dr. Cihat Ünlü adına,
Prof. Dr. M. Faruk Köse
Doç. Dr. M. Murat Naki